NİJER DE DARBE - Metin ATLI

Afrika’nın güney kısmı yemyeşil ormanlarla nehirlerle doludur. Kuzey kısmı ise çöldür. Nijer de bu sahra çölünün içindedir. Komşuları Çad, Libya ,Cezayir, Mali, Burkina Faso ve Nijerya’dır. 25 milyon nüfusu var ancak toprakları Türkiye’nin 1,5 katı kadardır. Bu ülkede askeri darbe oldu. İyi mi oldu, kötü mü oldu, neden oldu bir bakalım.

        Hikaye oldukça eskilere taa 1524 yılına dayanıyor. Bu tarihte bu kıta ya ayak basan Fransızlar tam 500 sene Afrika’nın üçte birini 20 tane ülkeyi sömürdüler. Diğer önemli ülkeleri de İngilizler sömürdü. Sadece madenlerini zenginliklerini almakla kalmayıp kültürlerini de yok ettiler. Bu ülkelerde 140 milyon kişi Fransızca konuşuyor. 54 Afrika ülkesinin 27 sinin resmi dili Fransızca’dır.

        70 yıl kadar önce tüm Afrika ülkeleri bağımsızlık savaşı vermeye başladı. Çok kan döküldü. Sonunda bağımsızlıklarını ilan ettiler. Daha doğrusu bağımsız olduklarını zannettiler. Ama Fransa onları bir türlü bırakmadı. Bu ülkelerin başına kendi desteklediği kişileri getirdiler. Bu hükümetler sayesinde sözde bağımsız bu ülkeleri sonuna kadar sömürmeye devam ettiler.

       Fransa hala yaptığı anlaşmalarla 14 ülkenin maden ocaklarını işletiyor. Bu ülkelerden yılda tam 480 milyar Dolar sömürge vergisi alıyor.  Kamu ihalelerinin Fransa’ya verilme zorunluğu var. Tüm bu ülkelere tv’lerini, basınını kurarak bütün gün Fransa ve destekçilerinin propagandası yaptırıyor. Su, elektrik, telefon, ulaşım, limanlar, bankalar hep Fransızların kontrolündedir.

      Sömürge Afrika ülkeleri döviz rezervlerinin Yüzde50’sini Fransa merkez bankası hesabında tutmak zorundalar. Bir yılda bu paranın sadece Yüzde 20’sini kullanabilirler. Daha fazla kullanmak isterlerse kendi paralarını kredi olarak alıp faiz öderler. Bu sisteme hangi lider karşı gelirse ya öldürülüyor, ya da devriliyor. Libya lideri Kaddafi bu sistemi yıkmak için çok uğraştı. Sonunda devrildi ve öldürüldü.

      Afrika’da çok değerli madenler var. Fransa’da tam 59 adet nükleer enerji santralı var. Bu santralların yakıtı Uranyum’dur. Nijer dünyanın sayılı uranyum madenlerine sahiptir. Uranyum madenini Fransız Orano şirketi işletiyor. Nijer,  uranyum vermezse Fransa’nın elektrik sistemi çöker. Şimdi bu Fransa Nijer’ i rahat bırakır mı, Afrika’dan yılda 480-500 milyar dolar kazanıyor. Afrika’yı rahat bırakır mı? Dünyanın en büyük uranyum üreticisi Kazakistan’dır.  Kazakistan ı neden rahat bırakmıyorlar  beli değil mi? Bu kadar değerli Uranyum’a sahip Kazakistan nasıl oluyor da dünyanın en fakir ülkelerinden biri oluyor.

     Sistem belli. Artık ülkeleri işgal etmiyorlar. Kendilerine yakın insanları ülkenin başına getiriyorlar. İktidarı ayarladıkları gibi muhalefeti de onlar ayarlıyorlar. Karşı geleni ya öldürüyorlar, ya deviriyorlar.  Bu seçtirdikleri adamlarla kendi çıkarlarına göre anlaşmalar yapıyorlar. Bu şekilde bu ülkeleri bir güzel soyuyorlar.

     Fransa’nın tam olarak elinde tuttuğu 14 ülkenin üçünde askeri darbe oldu. Özellikle genç nesil Fransa’ya büyük nefret duyuyor. Sosyal medya sayesinde durumun farkındalar. Bazı liderler Macron’a karşı gelip toplantılarda kamera önünde laf sokmaya başladı. Özellikle Burkina Faso’da 35 yaşında darbe yapıp ülkenin başına gelen İbrahim Traore tüm Afrika ülkelerinde kahraman olarak görülüyor. Bu sömürge sistemine karşı büyük mücadele veriyor.

     Nijer’de darbe olunca bütün batı ülkeleri, Amerika ve Fransa kuklası Afrika ülkeleri başkanları   derhal sert mesajlar verdiler. Nijer in Yüzde 70 elektriğini sağlayan Nijerya’nın kukla devlet başkanı hemen Nijer’in elektriğini kesti.  Bu sömürü düzeni devam etsin istiyorlar. Ülkeleri sömürülsün fark etmez yeter ki onlar devlet başkanı olarak kalsın istiyorlar.

          Afrika uyanıyor. Gençler sömürüldükleri için fakir olduklarını anladılar. Fransa’ya karşı geliyorlar. Bir ülkenin halkı uyandı mı karşısında durmak zordur. Fransa bu ülkelerin dizginlerini bırakmamak için elinden geleni yapacaktır. Afrikalıların işi zor. 3 Afrika ülkesiyle bu iş olmaz. Ama tüm Afrika halkı birleşirse işte o zaman bir şeyler olur. Birleşebilirler mi? Şimdilik zor. Çünkü karşılarında sadece Fransa yok. Amerika, İngiltere, koca Avrupa sömürü düzeninin devam etmesini istiyor. En kötüsü Afrika ülkelerinin kendi devlet başkanları bu düzenin devam etmesini istiyor. Onlar ülkelerini değil kendi ceplerini, kendi mevkilerini düşünüyorlar. Olsun. En azından bir başkaldırı başladı. Darbeler desteklenmez. Ama Nijer’de  demokrasi kalmadıysa başka çare var mı?