İnsan neden bayılır? Senkop nedir?

Doç. Dr. Alp “Bayılma, beyinin normal çalışmasına engel olan herhangi bir durumda ortaya çıkan geçici bilinç kaybıdır. Bayılma genellikle beyine gelen kan basıncının azalması veya yokluğu durumunda, bilinci açık tutan nöronların geçici olarak işlevlerini yitirmesi sonucunda oluşur. Bu durum kanın beyin dışı bölgelerde (uzuvlar veya gövde) göllenmesi sonucu gerçekleşir.

Kanı beyine pompalama görevi olan kalbin görevini etkin şekilde yerine getiremediği durumlarda (ritm bozukluğu, kalp kapak hastalıkları, kalp krizi vs.) veya kan basıncının hızlı düştüğü durumlarda bayılma gerçekleşir.

Bayılma sırasında bedeni dik tutan kasların gevşemesi sonucu hasta ayakta ise yere düşer. Yere düşme sonucunda kalp ve beyin aynı seviyeye geldiğinde, beyin tekrar ihtiyacı olan kana sahip olduğu için bilinç hızlıca yerine gelir. Bu nedenle bayılma sadece saniyeler sürer. Bayılma sonunda kişi sadece birkaç dakika süre şaşkınlığın ardından normal işlevlerini yapar hale gelebilir. Tıpta bu durum senkop olarak anılmaktadır.

Senkop dışında geçici bilinç kaybı yapan başka nedenler de vardır. Bunlar içinde en sık görülenler içinde sara (epilepsi) hastalığı, kan şekeri düşüklükleri, psikolojik nedenli bayılmalar ve beyin damar hastalıkları sayılabilir.

Hangi durumlarda bir nöroloji uzmanına başvurmak gerekir?

Aşağıdaki durumlarda hastaların bir nöroloji uzmanına başvurmaları önerilir:

·         Tekrarlayan bayılmalar,

·         Bayılma sonrasında en az 5 dakika süren kafa karışıklığı (konfüzyon) olması,

·         Bayılma sırasında vücudun bir tarafında uyuşma veya güç kaybının olması,

·         Bayılma sırasında şiddeti başağrısı olması,

·         Bayılma ile birlikte kasılma, çift görme, baş dönmesi, peltek konuşma ve görme bozukluğunun olması.

Tekrarlayan bayılmalarda hangi testleri yapmak gerekir?

Her bayılma öyküsü olan kişi en az bir kez tıbbi değerlendirmeden geçmelidir. Bunun içinde özellikle nörolojik ve kalp-damar muayeneye önem verilmelidir. Hastalarda yapılması önerilen minimum inceleme tam kan sayımı, kan şeker düzeyi ve EKG incelemesidir. Bu incelemeler ucuz olmalarının yanısıra her sağlık kuruluşunda yapılabilmektedir. Hastanın öyküsünde bilinç kaybının şekli, tekrar edip etmemesi, başka hastalıkların varlığı değerlendirildikten sonra kalp açısından yüksek riskli kişilerde EKO, ritm holter ve eforlu EKG gibi ileri incelemelerin, beyinden kaynaklanan hastalıklar açısından yüksek riskli kişilerde de EEG ve beyin görüntülemesi (bilgisayarlı tomografi veya MR gibi) yapılması gerekebilir” dedi.

Haber Merkezi