İNSANIN HADDİNİ BİLMESİ

Yunus Emre der ki:
 -“İlim, ilim bilmektir. İlim kendini bilmektir.”
 İnsan kendini ne kadar bilir ve tanır? Davranışlarına ve sözlerine bakınca durum ortaya çıkar.
Maddi zenginliğini ve bilgisini kendinden bilen, kazandıklarını kendine mal eden, küçük dağları ben yarattım havasında olan insanlar var. Tıpkı Karun gibi…  Kur’an ise, Karun için:
-“Kārûn dedi ki: “Bu serveti sahip olduğum bilgi sayesinde elde ettim.”[1] Buyuruyor.
    İnsan kendini bilemeyince, güç zehirlenmesine yakalanır. Kendi kendine yeteceğini sanır. Azgınlaşır. Firavun gibi ilahlık davasında bulunur. Zalim kesilir. Etrafına zarar vermeye başlar. Kendisine kimsenin hesap soramayacağını zannederek, sorumsuzlaşır. Kibirlenme ve kendini beğenme hastalığına tutulur. Kur’an böyle insanlar için:
-“İnsanoğlu, kendisine kimsenin güç yetiremeyeceğini mi sanıyor?”[2] Gücüne güvenmesine,
-"Yığınla mal harcadım der.”[3] Tüketim tutkusuna,
 -“Kendisini kimsenin görmediğini mi zanneder?”[4] Hesap vermeyeceğini, sorumsuz olduğunu sanır.
Nimete kavuşunca gereği gibi şükretmez, ancak nimet elden çıkınca suçu Allah’a atar.
-“ Ama insan, Rabbi onu varlıkla sınayıp da kendisine ikramda bulunduğu ve bol bol nimetler verdiği zaman: “Rabbim beni şerefli kıldı.”[5] der.
-“Buna karşılık onu darlıkla sınayıp da rızkını kısıverince: “Rabbim beni rezil, perişan etti.” der.
-“Kendisini zengin görüp tenezzül etmeyene gelince;”[6]
-“Kahrolası insan, ne kadar da nankördür!”[7]
  İnsan kendisine yapılan iyiliği unutur, vefasızdır. Bunun yanında haddini aşıp Allah’a misal verir. Şöyle ki;
-“İnsan kendisini bir nutfe(meni)den yarattığımızı görmez mi ki, hemen apaçık bir hasım kesilir ve kendi yaratılışını unutur da; "Çürümüş kemikleri kim yaratacak" diyerek, Bize misal vermeye kalkar.”[8]
   İnsanın haddini, bilmesi, kendini tanıması, nereden geldiğini, nereye gideceğini, niçin yaratıldığını bilmesi insan olmasının gereğidir. Kur’an’ın ve İslam’ın penceresinden hayata bakarsa; nefsinin ve şeytanın tuzağına düşmekten kurtulur. Zira:
-“Şeytan onlara işlerini güzel gösterdi.”[9] Ayetindeki gerçek tecelli eder. Gerçek şu ki; şeytan aldatır, Kur’an hakikati söyler.