|
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, 2023 Ocak ayında yüzde 9 olan faiz oranını, kadro ve politika değişikliği sonrası, kademeli olarak yükselterek aralık ayında yüzde 42,5 düzeyine getirdi. Merkez Bankası'nın politika faizlerini 2023 Mayıs ayından bu yana kümülatif olarak artırması, para politikasında normalleşme sinyalleri verdi.
2023 yılında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığı'na Hafize Gaye Erkan atandı. TCMB’nin tarihte ilk kez bir kadın başkanı oldu.
Mayıs ayında yapılan seçimler sonrası yeni Cumhurbaşkanı Kabinesi oluşturuldu. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in liderliğindeki ekonomi yönetimi, yeni ekonomik planları hızlı bir şekilde hayata geçirmeye başladı.
Bu dönemde, Merkez Bankası'nın sadeleşme çalışmaları önem kazandı. Para Politikası Kurulu'nun belirlediği yönergelerle yavaş yavaş ilerleyen bu süreçte, TL mevduatlarını artırıp KKM'yi azaltmayı hedefleyen birçok yeni düzenleme yapıldı. 4 Temmuz'da bankalara gönderilen yazı ile Merkez Bankası, KKM dönüşlerinde özel bankalara döviz sağlamaya başladı.
Merkez Bankası'nın rezervleri artarken, Türk Lirası'nın cazip hale getirilmesi için faiz oranlarında değişiklik yapılması, döviz piyasalarını düzenlemek, yatırım teşvikleri sunmak gibi çeşitli adımlar atıldı ve Türkiye'nin 5 yıllık CDS risk primi düşüş eğilimine girdi.
ABD Merkez Bankası (FED), 2023 Aralık ayında politika faizini beklentiler dahilinde değiştirmeyerek 22 yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 5,25-5,50 aralığında sabit tuttu.
2023 yılında dünya genelinde yüksek enflasyon oranları gözlemlendi. Kasım ayında ABD’de enflasyon yüzde 3,1 olarak açıklanırken, Avrupa Birliği yıllık enflasyonu ise ekim ayındaki yüzde 3,6'dan kasım 2023'te yüzde 3,1'e geriledi. Türkiye’de ise enflasyon, Kasım ayında bir önceki aya göre %3,28 bir önceki yılın aynı ayına göre %61,98 ve on iki aylık ortalamalara göre %53,40 olarak gerçekleşti.
2024'te küresel enflasyonun %4,7 civarında olması bekleniyor. Ancak, enerji ve tarım ürünlerindeki fiyat dalgalanmaları gibi riskler nedeniyle enflasyonun hala bazı bölgelerde yüksek kalabileceği tahmin ediliyor.
8 Aralık 2023 itibarıyla, tüketici kredileri 5 milyar 683 milyon liralık bir artış göstererek toplamda 1 trilyon 483 milyar 81 milyon liraya çıktı. Bu kredilerin 439 milyar 940 milyon liralık kısmı konut kredisi, 91 milyar 448 milyon liralık kısmı taşıt kredisi ve 951 milyar 693 milyon liralık kısmı ise ihtiyaç kredisi.
Ülkemizde 6 Şubat 2023'te gerçekleşen depremler, Türkiye'ye doğrudan fiziksel olarak 34,2 milyar dolar zarar verdi. Bu felaket, ülkemizin son 80 yıldaki en büyük doğal afetlerinden biri olarak kayıtlara geçti.
IMF, Türkiye'nin 2023 yılında yüzde 4 büyüme oranıyla 17. en büyük ekonomi olacağını izleyen 5 yılda bu sırasının değişmeyeceğini öngördü.
OECD'nin son 'Ekonomik Görünüm' raporunda, önümüzdeki iki yıl için düşüş öngörülen gelişmiş ekonomiler ve 2023'te güçlü bir GSYH büyümesi beklentisinin yavaşlaması gibi başlıca küresel eğilimler analiz ediliyor. Raporda, 2023'te küresel büyümenin %2,9'dan 2024'te %2,7'ye düşeceği ve 2025'te reel gelirdeki toparlanma ve düşük faiz oranları sayesinde %3'e yükseleceği tahmin ediliyor.
2023 yılında yaşanan depremler Türkiye ekonomisine yaklaşık 2 trilyon TL yük getirerek GSYH'nin %9'una ulaşabilecek bir maliyet yarattı, bu maliyetlerin ekonomik büyümeyi önemli ölçüde etkileyerek yüzde 3,5 ila 4'lük öngörülen büyümenin en az yarım puan azalmasına neden olabileceği tahmin ediliyor.
2023 yılı boyunca Ukrayna savaşının ekonomik etkileri, özellikle enerji ve gıda fiyatları üzerinden Türkiye ekonomisini etkiledi. Bu durum, enerji ve gıda ihracatında önemli rolleri olan Rusya ve Ukrayna'daki belirsizlikler nedeniyle Türkiye'nin enerji ve gıda fiyatlarını yükseltti. Türkiye'nin büyük ölçüde ithal ettiği enerji ve gıda maliyetlerini artırarak enflasyonu tetikledi. Ayrıca, savaşın yarattığı ekonomik belirsizlik, döviz kurlarında dalgalanmalara neden oldu ve Türk Lirası üzerinde baskı oluşturdu.
Dünya piyasalarındaki enerji fiyatlarındaki değişimler Türkiye ekonomisi üzerinde önemli etkiler yarattı. Özellikle petrol fiyatlarındaki artışlar, cari açığı derinleştirdi, enflasyonu artırdı ve döviz kuru dalgalanmalarına neden oldu.
İsrail-Filistin çatışması, Filistin'de yoksulluk oranının %20 artmasına ve GSYİH'nın %4.2 düşmesine yol açarken, işsizlik ve altyapı yıkımı ülkenin gelişimini on yıldan fazla süre geriye attı. Bu çatışma, aynı zamanda küresel tedarik zincirlerinde kesintilere ve ticaret maliyetlerinin artmasına sebep oldu, demir, çelik, gübre ve organik kimyasallar gibi sektörleri etkiledi ve petrol fiyatlarını yükselterek Hindistan gibi büyük petrol ithalatçıları üzerinde ekonomik baskı oluşturdu.
|
