Cilt hücrelerinin bir çoğalma şekli ve hızı vardır. Cilt kanserinde, ciltteki hücreler denetimsiz ve hızlı bir şekilde çoğalmaktadır. Yani cilt kanseri ciltteki hücrelerin denetimsiz ve aşırı çoğalmasıyla ortaya çıkan, diğer bölge ve organ kanserinin ciltte olması şeklidir.
Cilt kanseri en sık güneşe maruz kalan ciltte meydana gelir. Ancak, kanserin bu yaygın görülen türü olağan koşullarda güneş ışığına maruz kalmayan cilt alanlarında da meydana gelebilmektedir.
Cilt kanserinin bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom ve melanoma olmak üzere üç ana türü bulunmaktadır.
Cilt kanseri öncelikle saçlı deri, yüz, dudaklar, kulaklar, boyun, göğüs, kollar ve eller ve kadınlarda bacaklar dâhil olmak üzere cildin güneşe maruz kalan alanlarında ortaya çıkar. Ancak el ayası, el ve ayak tırnaklarının altı ve genital bölge gibi gün ışığını nadiren gören alanlarda da oluşabilir.
Cilt kanseri, cilt rengi koyu olan insanlar dâhil olmak üzere cilt rengi fark etmeksizin tüm insanları etkileyebilmektedir. Melanoma, cilt rengi koyu insanlarda ortaya çıkarken el ayası ve ayak tabanı gibi normalde güneşe maruz kalmayan alanlarda görülmesi daha olasıdır.
Cilt kanserinin tanısında dermatoskop cihazı kullanılmaktadır. Lezyonlar çıplak gözle de incenebilir. Burada doktorun tecrübesi çok önemlidir. Beni yara, kabarıklık bu oluşum hangi bölgede ise bir parça alınıp, histopatolojik incelemeye gönderilir. Bir melanom çıkması halinde de hasta tedavi için onkolojiye yönlendirilir. Modern tanı yöntemleri sayesinde hastalığın evrelemesi yapılır ve tedaviye başlanır. Tedavi şansı açısından melanomların olduğu yerlerin önemi büyüktür. Lenf bezlerinin yoğun olduğu bölgelerde yer alan melanomlar daha tehlikelidir. Vücudun bazı bölgelerinde daha yavaş seyirli olabilir ve daha az sıçrama riski gözlemlenebilmektedir.
Kum, deniz ve havuz suyu güneş ışınlarını yansıtıyor
Açık tenlilerde de, koyu tenlilerde de cilt kanseri görülebilmektedir. Benler konusunda güneşin olumsuz etkileri vardır. Yani ultraviyole ışınlarının cilt kanseri üzerinde etkisi olmaktadır. Denetimsiz güneşe çıkmak, solaryuma girmek, cildi temizlemek isterken tahriş etmek gibi durumlar cilt kanseri oluşumlarına davetiye çıkartmaktadır. Bir de derisi ince olan kişilerde daha çok cilt kanseri görülebilmektedir. Gün içinde 11.00- 16.00 saatleri arasında dik gelen güneş ışınlarından kaçınmalıdır. Şemsiyenin altında dururken de güneş ışınlarına maruz kalınmaktadır. Kum ve suyun bu ışınları yansıtıcı özelliği bulunmaktadır. Deniz suyu, plaj kumu ve karın güneşi yansıttığından solaryum etkisi vardır.
Güneş Koruyucuları Dikkatli Kullanın
Kişilerin, cilt kanseri oluşumunu engellemek için ciltlerinin yaratışlarına göre hareket etmeleri gerekmektedir. Örneğin banyo yaparken, keselenirken cilde çok sert hareketlerde bulunmamak, güneş koruyucuları dikkatli kullanmak, kozmetik uygulamalarda doğal olanın dışına çıkmamak, kolonya, parfüm gibi kimyasallarla fazla temas etmemek önemlidir. Deri kanserini önlemek için dengeli beslenmeli ve yeterli miktarda su içilmelidir.
Cilt sağlığının korunması için yaz kış güneş koruyucu kullanılması önemlidir. Güneş koruyucuda önemli olan marka, hoş koku ya da fiyat değil; içerik ve yüksek koruma faktörü özellikleridir. Güneş koruyucu, cilte ince bir tabaka oluşturacak şekilde uygulanmalıdır. Bilinçsiz kortizon kullanımının da deride atrofi adı verilen yağ dokusunu inceltici etkileri vardır. Mümkün olduğunca bu tür maddelerden kaçınmak gerekmektedir. Temizlik ürünlerinin çok kullanımı da cildin asit ve lipid dengesini bozmaktadır. Bu tür ürünler güneşe hassasiyeti artırmaktadır ve cildi inceltmektedir. Mümkün olduğunca korunurken ve ürün kullanırken doğalın dışına çıkılmamalıdır. Cilt tipi çok kuruysa nemlendirici kullanılmalıdır. Nemlendirici seçerken de parfüm içermeyen ürünler tercih edilmelidir.
Basit önlemlerle cilt kanserinden korunmak mümkündür. Güneşte şemsiye, şapka kullanmak, fazla kimyasal maddeli ürünlerden kaçınmak her zaman koruyucu olmaktadır.
Uz. Dr. Recep Topçu