Diyabet nedir? Diyabete karşı nasıl beslenilmelidir?

Günümüzde yaygın olan rahatsızlıklardan obezitenin halk arasında daha fazla görülmeye başlamasının diyabetin görülme sıklığını da artırdığını ifade eden Dyt. Ceyda Karagözlü ve Dyt. Kombak “Halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen diyabet, kontrol altına alınamadığında ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor. Diyabet hastalığının kontrol altına alınması için uzman eşliğinde kişiye özel beslenme programı belirlenmesi büyük önem taşıyor.” dedi.

Peki diyabet (şeker hastalığı) nedir?, Neden ortaya çıkar? , Beslenme tedaviye yardımcı olur mu?

Özel Bir Nefes Hastanesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Diyetisyenlerinden Dyt.Ceyda KARAGÖZLÜ ve Dyt.Esengül KOMBAK diyabetle ilgili şu önemli bilgileri paylaştı;

“Diyabet,vücudunuzunda pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi ya da ürettiği insulin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması durumun da gelişen ve ömür boyu süren bir hastalıktır. Diyabetin 3 farklı şekli mevcuttur. 

Tip1 Diyabet: Hastalar, mutlak veya göreceli bir insülin yetersizliği olduğundan ömür boyu insülin hormonunu dışardan (enjeksiyon yoluyla) almak zorundadırlar. Bu hastaların beslenmesinde karbonhidrat sayımı oldukça önemlidir.Bu yüzden  bir diyetisyen ve doktor eşliğinde beslenmeleri takip edilmelidir. Genellikle çocukluk çağında ortaya çıkar.  

Tip 2 Diyabet:  Vücudunuz insülin üretir fakat bu yeterli değildir. Tip 2 diyabet görülmesinin nedeni artan yaş ile birlikte obezite, hareketsizlik, stres, hipertansiyon, gebelikteki diyabet gelişimi olabilmektedir. 

Gestasyonel Diyabet: Vücut gebelik öncesi yeterli insülin salgılarken gebeliğin ilerlemesiyle  özellikle 24. Haftadan sonra yeterli insülin salgılayamaz. Gebelik boyunca kişi diyabetli gibidir fakat diyetisyen ve doktor eşliğinde bu tablo takip edildiğinde gebelik bitiminde bu durum  genellikle düzelir. Ailesinde şeker hastalığı bulunan 30 yaşın üzerinde fazla kilo ile gebe kalan kişilerde bu durum daha risklidir. 

Diyabet diyeti; kısıtlayıcı bir diyet olmayıp aslında besleyici gıdalardan zengin, düşük yağ ve karbonhidrat içeriğine sahip, meyve, sebze ve tam tahıl ağırlıklı bir sağlıklı beslenme planıdır. Farklı besin gruplarının makul miktarlarda ve öğün saatlerine uyarak tüketilmesi olarak özetlenebilecek ideal beslenmedir. “

ÖNERİLER

Diyabet(Şeker hastalığı) ile ilgili öneriler de bulunan Dyt.Ceyda Karagözlü ve Dyt.Esengül Kombak; “

Beslenme planı kişiye özel belirlenmelidir ve bu beslenme şekli geçici olmayıp bir yaşam tarzı haline getirilmelidir. Yeterli ve dengeli beslenmeye dikkat edilmeli.

Fazla kilolu diyabet hastalarında, kilo kaybı sağlamak diyabeti kontrol altına almada en önemli etkenlerden biridir.

En az 6 öğün şeklinde beslenilmelidir.

3 ana 3 ara öğün şeklinde beslenilmeli ve öğünler arasında 2-2.5 saatten fazla süre olmamalıdır. Öğün atlanılmamalıdır.

Sağlıklı yağlar tercih edin; zeytinyağı, kabuklu yemişler (badem, ceviz, vs.). Hazır, paketlenmiş gıdada bulunan trans yağları tüketmeyin

Bir çay kaşığından (2300 mg sodyum) fazla tuz tüketmeyin (hipertansiyon olmasa bile). Sodyum (tuz) böbreklerde glikoz geri emiliminde rol oynar.

Gün içerisinde yulaf tüketimine özen gösterin. Yulaf  kan şekerinin hızla yükselmesini önleyip kan şekerini düzenler ve kilo vermeye yardımcı olur.

Günlük beslenmenizde kompleks karbonhidratları tercih edin ve böylelikle lif alımınızı arttırın. Lifli gıdalar (çavdar, kepek ve tam buğday ekmeği, kabuklu meyveler, sebzeler) glikozun kana geçişini yavaşlatarak kan şekerini dengede tutmaya yardımcı olur.

Meyve suyu içmek yerine lif içeriği yüksek meyveyi yemeyi tercih edin.

İnsülin ve/veya ilaç zamanlarına ve dozlarına dikkat edilmeli

Önerilen fiziksel aktivitelere (yürüyüş gibi) özen gösterilmeli

Sigaradan uzak durulmalıdır. 

Tatlandırıcıların, cinsine göre günlük en fazla kullanılabilecek miktarlarının farklı olduğu unutulmamalıdır.  “ diye konuştular

Buğra KAYA