KIŞIN ROMATİZMAL AĞRILAR ARTAR MI?

 Herşeyden önce burada çok sık yapılan bir adlandırma hatası, başka bir deyişle terminolojik hata vardır. Çünkü romatizma diye tek bir hastalık yoktur, eklemleri ve çevresindeki dokuları etkileyen, romatizmal hastalıklar dediğimiz 200'den fazla hastalık vardır. Bu hastalıkların bir kısmı inflamatuar yani iltihabi hastalıklardır. Ancak eklem ve kas ağrılarının büyük çoğunluğunu artrozlar (eklem kireçlenmesi diye bilinen hastalıklar) ve mekanik kas-eklem ağrıları oluşturur.  İltihaplı eklem romatizmalarının fizik tedavisinde bilinenin aksine sıcak uygulamalar değil, soğuk hatta buz (şiş ve ağrılı eklemlere) uygulanır. Bu nedenle soğuk hava ile eklem ağrıları arasındaki ilişki tartışmalı bir konudur. Ancak soğuk ve yağışlı havalarda ve kış mevsiminde ağrıların arttığı bilinmekte olup, bu durumu izah eden birkaç mekanizma vardır.

            Eklem romatizmalı hastalarda hasar oluşmuş eklemlerdeki basınç alıcılarında (reseptörler) da hasar olduğundan, hasta en ufak hava basıncına dahi daha duyarlı hale gelir. Bu yüzden özellikle yağışlı havalarda bu hasta grubunda ağrılar artar. Aynı zamanda soğuk hava sebebiyle kasların ve damarların kasılması sebebiyle bu kaslara giden kan dolaşımı bozulur. Böylece soğuk hava fibromiyalji, miyofasiyal ağrı sendromu gibi kas rahatsızlıklarında da ağrıların artmasına neden olabilir.

            Kış aylarında ağrıların artmasının bir başka nedeni de D vitamini eksikliğidir. Besinlerin yanı sıra güneşten aldığımız D vitamini eksikliğinin genel vücut ağrıları ve iskelet-kas sistemi ağrılarının oluşmasında önemli bir etkendir. Güneş ışınlarına daha az maruz kalındığı için kışın D vitamini seviyesi düşer. Bu da kas ve eklem ağrılarını arttırabilir.

           Öte yandan güneş ışınlarının azalması mutluluk hormonu olarak da bilinen serotonin salgılanmasını da düşürür. Serotonin insana sadece mutluluk veren bir madde değil, aynı zamanda ağrının azalmasında etkili bir maddedir. Serotonin eksikliğinde bu nedenle ağrılar daha kolay hissedilir. Ağrı tedavisinde  merkezi sinir sisteminde serotonin seviyesini arttıran ilaçlar kullanılmaktadır.

            Ayrıca kış sezonunda çalışma hayatı daha yoğun ve daha stresli olup, özellikle masa başı işlerde çalışanlarda eklem ve kas ağrıları bu aylarda artar. Yazın genelde iş ortamı daha sakindir. Ayrıca günler daha uzun olduğu için iş dışındaki saatlerde spor olanakları daha fazladır ve insanlar yazın daha hareketli bir yaşam sürerler. Öte yandan yaz aylarında tatil fırsatları da daha fazladır. Kışın bu olanaklar azalır. Bunlar, kas ve eklem rahatsızlıklarına sahip kişilerin kış aylarında ağrılarının artmasını tetikleyen diğer nedenlerdir.

            Hastalarımızın sıkça sorduğu bir soru kışın fizik tedaviye girip giremeyecekleridir. Sanki tedaviden sonra soğuk havaya çıkınca olumsuz etkilenileceği algısı doğru değildir. Kışın fizik tedavi olmanın herhangi bir olumsuz tarafı yoktur. Aksine hastaların kış döneminde gelmeleri önemlidir. Çünkü ağrıların artma olasılığının olduğu bu dönemde gündelik hayatlarında alacakları önlemler konusunda bir uzmandan fikir almalılar. Egzersizleri düzenlenmeli ve ek önlemler konusunda doktora danışılmalıdır.

Prof. Dr. Kaan UZUNCA

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı