ÖZBEKİSTAN NOTLARI(3) SEMERKANT - Ahmet Bostancı

Orta Asya bizim ata yurdumuz. 1071’de Sultan Alparslan ve ordusunun Malazgirt Meydan Savaşını kazanmasından sonra Anadolu’ya gelmişiz.
1991’de Sovyet Rusya’nın dağılmasından sonra, bağımsızlığını kazanan Özbekistan’ın Taşkent, Buhara, Semerkant gibi güzel şehirleri vardır. Bu şehirler tarihte önemli ilim, kültür, sanat ve yönetim merkezleri olmuştur. Şimdi Timur İmparatorluğuna başkentlik yapmış olan Semerkant’ta ziyaret ettiğimiz yerler hakkında kısa bilgi verelim.
1-ŞAH-I ZİNDE: (Yaşayan Sultan): Peygamberimiz(as)in amcası Abbas(ra)ın oğludur. Bu sahabe Peygamberimiz(as)in cenazesi yıkanırken yardım etmiş, kabre indirmiş ve kabirden en son çıkmıştır. Hz. Hüseyin(ra)in sütkardeşidir. Hz. Ali(ra)nin halifeliği zamanında Mekke valiliği ve hac emirliği yapmıştır. İslam’ı tebliğ için gittiği Semerkant’ta şehit edilmiştir. Yaşayan sultan denmesinin sebebi Kur’an’ın; “şehitler ölmez, diridir” müjdesinden dolayıdır.
2-EMİR TİMUR: (1366-1405)Timurlu hanedanının kurucusu, Türk-Moğol Komutanı. 1370’ten itibaren Orta Asya, İran, Hindistan, Afganistan, Kafkasya ve Anadolu’yu ele geçirdi.
3-İMAM MATURİDİ: (Ö:944) Haniflerin itikattaki mezhep imamı.
4-İMAM BUHARİ: (810-870) Kur’an’dan sonra, en önemli kaynak kabul edilen hadislerin toplandığı Sahih-i Buhari isimli hadis kitabının müellifidir. Annesi ve kardeşi ile hacca gittikten sonra, hadis tahsili için Mekke’de kaldı. Hadisleri ravilerinden toplamak için Dimeşk, Rey, Basra, Bağdat, Belh, Humus ve Mısır’a gitti. Yüz bini sahih, toplam üç yüz bin hadis ezberledi. Sahih-i Buhari adlı eserinde otuz bin civarında hadis vardır. Hadisleri gusül abdesti alarak, rüyasında Rasülüllah’(as)a tasdik ettirerek yazdı. Sahih-i Buhari’den hariç on beş eseri daha vardır. Tirmizi, Müslim, Ebu Hatim, Razi gibi öğrencileri yetiştirdi. Kabrinin bulunduğu yere büyük bir hadis külliyesi ve ilim merkezi Türkiye tarafından yapılmaktadır.
5-UBEYDULLAH AHRAR: (1404-1490) Nakşibendi şeyhi Yakub-i Çerhi’nin talebesi, altın silsilenin on dokuzuncusu,  büyük velidir. Hz. Ömer’in soyundandır. Çiftçilik yaparak geçinmiş, fakirlere ve hastalara çok hizmeti olmuş, ardında çok vakıf eserler bırakmıştır. Tayy-ı mekân ederek askerleriyle İstanbul’un fethinde savaşmıştır.
6-ULUĞ BEY MEDRESESİ: Timur imparatorluğunun 4. Sultanı Uluğ bey tarafından Semerkant’ta 1417-1420 yılları arasında inşa edilmiştir. Bu medreselerin ilki Vezir Nizamülmülk tarafından, Büyük Selçuklular zamanında 1069’da Bağdat’ta, daha sonra, Basra, Belh, Herat, İsfahan, Musul ve Nişabur’da yapılmış dünyanın ilk yükseköğretim kurumlarıdır.
7-ULUĞ BEY RASATHANESİ: 1421’de Uluğ bey tarafından yaptırılmış üç katlı bir gözlem evidir. Rasathanede devrin ünlü astronomları Ali Kuşçu, Bursalı Kadızade Rumi ve Gıyasettin Cemşit birlikte çalışmışlardır.
8-REGİSTAN MEYDANI: 14. Asırdan beri güç ve zarafetin simgesi olan bu meydan görmeye değer. Semerkant; Emir Timur’un kurduğu devletin başkenti olmakla beraber uygarlık tarihinin en eski sanat, bilim ve ticaret merkezlerinden biridir. Meydan farklı zamanlarda yapılmış, muhteşem çinilerle donatılmış, üç ayrı medresenin çevrelediği ve kapılarının açıldığı devasa bir alandır. Meydanda konserler, mitingler, gösteriler yapılmakla beraber, yerli ve yabancı turist eksik olmamaktadır. Devamı var… Hayırlı Cumalar.