DEMİR EKSİKLİĞİ NEDİR? NASIL TEDAVİ EDİLİR? - İlke Doğan

 Demir, vücudumuz için büyük öneme sahip bir mineraldir. Vücutta üretilmediği için besinler ile yeterli miktarda alınması veya takviye ile desteklenmesi gerekir. Hem ülkemizde hem de Dünya genelinde çok yaygın görülen demir eksikliğinin tedavisine geçmeden önce nedir, ne değildir, neden olur bunlara bir göz atalım.

Demir Eksikliği Nedir?

Demir, vücudumuzda üretilmez ve besinlerle dışarıdan almamız gerekir. Demir eksikliği, besinlerle aldığımız demirin yetersiz olmasıdır. Vücudumuzda demir minerali eksikse alyuvarların (kırmızı kan hücreleri) sayısı azalır.

Oksijen taşıyan protein olan hemoglobinin üretilmesi için de demire ihtiyaç vardır. Demir eksikliğinde alyuvarların hemoglobin üretimi olumsuz etkilenir ve bu da dokularda oksijen yetersizliğine neden olur.

Hücre için gerekli temel minerallerden olan demirin eksikliği demek, metabolizmanın yavaşlaması, vücut ısısının düşmesi ve hücre yenilenmesi/onarılması faaliyetlerinin sekteye uğraması demektir.

Demir Eksikliğinin Nedenleri Nelerdir?

Demir içeren besinlerin yetersiz tüketiminin yanı sıra vücuda alınan demirin herhangi bir nedenle vücutta tutulamaması da demir eksikliğine neden olabilir. İnce bağırsakta kaçak varsa ve/veya mide asidi yetersizse besinlerden aldığımız demiri vücutta tutmak zorlaşır. Yoğun adet kanaması da çoğu kadında demir eksikliğinin sebebidir. Gebelik ve emzirme dönemleri de kadınlarda demir eksikliğine neden olabilmektedir.

Yetersiz beslenme, yanlış diyet uygulamaları, demirden zengin besinlerin yanlış tüketimi, genetik yatkınlık, geçirgen bağırsak, aşırı adet kanaması, gebelik, emzirme, demirin depolanması için gereken C vitamininin yetersizliği gibi durumlar demir eksikliğine neden olabilir.

Demir Eksikliğinin Belirtileri Nelerdir?

Hücrelerimiz demir bakımından yetersiz kaldığında metabolizma hızı düşer, oksijen yetersiz kaldığından enerji azalır, çabuk yorulma, halsizlik, baş dönmesi, ani göz kararması, üşüme, saç tellerinin zayıflaması ve dökülmesi, zayıf tırnaklar, kuru cilt, konsantrasyon problemleri gibi nedenler demir eksikliğinin belirtileri olabilir.

Enerjimizi toplamak ve yorgunluğumuzu gidermek için şeker/tatlı tüketerek ve kafein alarak başa çıkmaya çalıştığımız şey demir eksikliği olabilir.

Demir Eksikliği Nasıl Giderilir?

·         Demir eksikliğinin nedeni tespit edilmelidir. Mide ve bağırsak sorunları demir kaçağına neden oluyorsa tedavi edilmelidir.

·         Demirden zengin bir beslenme programı planlanmalıdır. Kuru kayısı, kuru üzüm, kırmızı et, sakatatlar, tahıllar, yumurta, lahana, ıspanak, kuru baklagiller, pancar, fındık, badem, gibi besinler zengin demir içeriğine sahiptir.

·         C vitamini demir emilimini artırır. Demir içeren besinlerin yanında C vitamini içeren bir sebze veya meyve tüketilmelidir. (Et/kurubaklagil yemeği + bol limonlu salata gibi)

·         Kalsiyum demir emilimini engeller. Süt ve süt ürünleri, demir takviyesiyle ve demir içeren besinlerle birlikte alınmamalıdır.

·         Kafein de demir emilimini engeller. Kahve ve çay tüketimi sınırlandırılmalıdır.