SENİN İLETİŞİM DİLİN HANGİSİ? “Deyim ve Atasözlerinin Konuşmalarımıza Kattığı Zenginlikler” - Kader Ekiz

 Deyim en az iki kelimeden oluşmuş, kalıplaşmış mecaz anlam taşıyan söz gruplarıdır. Türkçemiz deyimler konusunda oldukça zengin bir dildir. Göze girmek, gözden düşmek, etekleri zil çalmak vb. gibi birçok deyimimiz vardır.

          Atasözleri ise atalarımızın söylediği az sözle çok şey anlatan kalıplaşmış cümle biçiminde özlü sözlerdir. Türkçemizde hem gerçek hem mecaz anlam taşıyan birçok atasözümüz vardır. Bazıları ise sadece gerçek ya da sadece mecaz anlam taşır.

          Peki, dilimizde deyim ve atasözlerini kullanmak konuşurken bunlara yer vermek ifadelerimize ne katar? Neden deyim ve atasözlerini kullanmalıyız. Yaşadıklarımız o kadar yorucudur ki anlatmakla bitmez ya da anlatacağımız, paylaşacağımız bir sürü duygu ve düşüncemiz vardır. Anlatırız da anlatırız. Ancak bunları istediğimiz gibi anlatamadığımızı düşündüğümüzde cümlelerimiz uzar gider. Bazen sayfalar dolusu cümle kursak bile yerinde ve zamanında kullanılmış bir atasözü aslında her şeyin özeti gibi bizi anlatır. Dakikalarca söylemek istediklerimizi kısa, öz ve etkili bir biçimde bir çırpıda anlatmamızı sağlar. Az sözcükle birçok şey anlatmayı başardığımız gibi, bunu da etkili ve ilgi çekici bir biçimde aktarmamıza yarar.

          Yerinde kullanılmış bir deyim cümlemizi netleştirir, berraklaştırır, anlatım gücümüzü arttırır, ifademizi zenginleştirir. Bazen bir atasözü, başa gelmiş birçok olaydan ders çıkaramamış, saatlerce nasihat verdiğimiz halde akıllanmayacak insanlara, sözlerin yetersiz kaldığı zamanlarda imdada yetişen bir cankurtaran gibidir. “Bir musibet bin nasihatten yeğdir.” atasözü tam da böyle durumlarda kullandığımız kısa cevaptır.

          Peki, ne zaman deyim ne zaman atasözü kullanmalıyız? Yaşadığımız durumları analiz etmek, ifade etmek için deyimleri; başımızdan geçen ya da insanların şahit oldukları olaylardan ders almaları için öğüt niteliğinde atasözlerini kullanmalıyız. Anlatımımızı zenginleştirmek için de her ikisinden de faydalanmalıyız. Konuşmalarımızı etkileyici kılmak, uzatmadan çok şey anlatmak aslında bu kadar kolay. Bol atasözü ve deyimli günler diliyorum…