MART AYI VERGİ AYI - Aytaç Acardağ

Merhaba sevgili okurlarım. Başlığımızdan da anlayacağınız üzere mart ayının gelmesiyle birlikte yıllık bazda kazanç elde eden kişilerin vergilendirmesine ilişkin hummalı bir süreç te başlamış bulunmaktadır.

Gerçek usulde vergiye tabi olan şahısların Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi süreci ile birlikte, kira geliri elde eden vatandaşlarımızın da vergilendirme süreci başlamış olup mart ayının son gününe kadar da beyan süresi devam etmektedir.

Kira geliriniz var ise beyanname vermeniz gerekecek mi?

Kira gelirleri kanuni tabiri ile Gayrimenkul Sermaye İradı olarak vergi sistemimiz içerisinde Gelir Vergisi Kanunu’nda belirlenmiştir.

Gayrimenkul Sermaye İradı tanım itibariyle vergi mükellefi olmayan kişilerin kira geliri elde etmesiyle ortaya çıkan bir kazanç türüdür. Kira geliri deyince aklımıza sadece mesken veya işyeri kira geliri gelmemeli, örneğin aracını kiraya veren bir kişi de gayrimenkul sermaye iradından dolayı yani kira gelirinden dolayı beyanname vermesi gerekecektir. Bu yazımızda mesken kira geliri elde edenlerin vergilendirmesine ilişkin hususları sizlere anlatmaya çalışacağım.

Kira gelirlerinin vergilendirilmesi esas itibari ile Gelir Vergisi Kanunu’nda tanımlanmıştır. Buna gerçek kişi mükelleflerin (başkaca bir kazancı olmaması esasına göre) bir takvim yılı içerisinde elde ettikleri mesken kira geliri 33.000,00 TL tutarını aşması halinde söz konusu kira gelirinin beyan edilmesi gerekmektedir.  

Gerçek usulde vergiye tabi olup defter tutmak zorunda olan mükellefler yine mart ayı içerisinde beyanlarını verirken 33.000,00 TL’lik beyan sınırından faydalanamamaktadırlar ki bu mükelleflerimizin bu hususa dikkat etmeleri gerekmektedir.

Türk Vergi Sistemi özünde gerçek vergilendirme usulünü benimsemekle birlikte gayri menkul sermaye iradına ilişkin vergi matrahının tespitine özel olarak götürü gider yönteminin kullanımına da imkan vermiştir.

***Nedir bu götürü gider? Dediğinizi duyar gibiyim

Herhangi bir evrak ve belge tevsikine gerek kalmadan vergi matrahının tespitinde %15 oranında sorgusuz sualsiz doğrudan gider düşülmesidir.

Mesken kirası elde edenler götürü yöntemini seçebilirler. Fakat götürü gider yöntemini seçen mükellefler 2 yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine geçemezler.

***Peki gerçek gider yöntemi nedir?

Gerçek gider yöntemi ise, mükelleflerin vergilendirme dönemi içerisinde kira geliri elde etmek üzere  yaptıkları harcamaların belgeye dayanmak sureti vergi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınmasıdır. Ancak nasıl ki götürü gider yöntemini seçen mükellefler 2 yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine dönemezler ise, gerçek gider yöntemini seçen mükelleflerde 2 yıl geçmedikçe götürü gider yöntemine dönemezler.

***Gerçek gider yöntemine birkaç örnek verecek olur isek,

Bir kişinin sahibi bulunduğu konutu kiraya vermesi ve kendisinin de ikamet ettiği konuta kira ödemesi yapması durumunda ödedikleri kira bedellerini ancak gerçek gider yöntemini seçmeleri halinde gider olarak düşebilmektedir.

Veya kira geliri elde eden bir kişinin kirada bulunan taşınmazı için yapmış olduğu mantolama maliyeti yine elde edilen kira gelirinden gider olarak dikkate alınması mümkündür.

Keza yine taşınmazın sevk idaresi için ödenen aidatlar da aynı kapsamda değerlendirilmektedir. Bu gibi giderleri daha saymak mümkündür.

Konuyu biraz daha açıklayacak olur isek, nasıl ki bir işten doğan kar/zarar gelirin giderden çıkarılması neticesinde tespit ediliyor ise kira gelirlerine ilişkin ödenecek vergi de aynı şekilde safi kazanç esasına göre vergilendirmeye tabi tutulmaktadır. 

Bu açıklamalar çerçevesinde gelir vergisi hesaplaması aşağıdaki şekilde olmaktadır.

Örnek : Kirada 2 adet meskeni olan Hasan Amca 01.01.2024-31.12.2024 tarihleri arasında toplam 55.000,00 TL mesken kira geliri elde etmiştir. Hasan Amca götürü gider yöntemini seçerek beyannamesini vermek istemektedir. Buna göre Hasan Amcanın ödeyeceği gelir vergisi tutarı aşağıdaki gibi olacaktır;

Toplam Kira Geliri                          : 55.000,00 TL

İstisna Tutarı (-)                                               : 33.000,00 TL

Kalan Tutar                                        : 22.000,00 TL

%15 Götürü Gider                           : 3.300,00 TL

Vergi Matrahı                                   : 19.000,00 TL

%15 Gelir Vergisi                            : 2.850,00 TL

Yukarıda hesaplanan Gelir Vergisi tutarı 2.850,00 TL’yi Hasan Amca’nın Mart ve Temmuz ayları olmak üzere 2 eşit taksitte ödeme hakkına sahiptir.

Peki Hasan Amcanın o yıl taşınmazlarına tadilat ve bakım olarak 6.500,00 TL ödemesi ve bunu fatura ile ispatlaması durumunda vergi matrahı ve ödenecek vergi nasıl olacaktır. Gelin aşağıda hesaplayalım;

Toplam Kira Geliri                          : 55.000,00 TL

İstisna Tutarı (-)                                               : 33.000,00 TL

Kalan Tutar                                        : 22.000,00 TL

Gerçek Gider (-)                                              :   6.500,00 TL

Vergi Matrahı                                   : 15.500,00 TL

%15 Gelir Vergisi                            :   2.325,00 TL

***Peki Hasan amcanın kira gelirinin yanında birde gerçek usulde vergiye tabi işyeri olması durumunda durum ne olacaktır?

Hasan amcanın gerçek usulde vergiye tabi işyerinin olması durumunda 33.000,00 TL tutarındaki istisnadan faydalanması mümkün olmayacak ve elde edilen kira gelirinin tamamı üzerinden vergilendirmeye tabi tutulacaktır

Yine Gerçek gider yöntemini seçen mükelleflerimiz kiraya verdikleri mesken için yapılan borç ödemelerinin sadece faiz kısmını gider olarak yazabilirler ve yine sadece mesken olarak kiraya verilen gayrimenkulleri için elde ediliş tarihinden itibaren 5 yıl boyunca iktisap bedelinin %5'ni gider olarak gösterebilirler.

Ayrıca belirtmek gerekir ise süresinde beyanname vermeyen mükelleflerimizin 33.000,00 TL tutarındaki istisnadan da faydalanmaları mümkün bulunmamaktadır.

Birden fazla meskene sahip olunması durumunda 33.000,00 TL tutarındaki istisna tek bir defa kullanılacak olup, her mesken için ayrı ayrı kullanılması mümkün değildir.

Evet sevgili okurlarımız mart ayının başlaması ile kira gelirlerinin de beyan dönemi başlamış olup cezaya girmemek adına kira geliriniz var ise gerek vergi dairesine başvuru yaparak, gerekse internet ortamından dijital vergi dairesi sistemi uygulaması üzerinden hazır  beyan sistemini kullanarak pratik bir şekilde beyannamenizi verebilir ve vergilerinizi yine aynı sistem üzerinden banka veya kredi kartı ile ödeyebilirsiniz. Bir sonraki yazımızda görüşmek ümidiyle sağlıcakla kalın…..